Dzisiaj obchodzimy rocznicę Plebiscytu na Górnym Śląsku.
Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego, podpisanego 28 czerwca 1919 r., na Górnym Śląsku miał się odbyć plebiscyt. Postanowienia te zaczęły obowiązywać w styczniu 1920 r. Miesiąc później na teren Górnego Śląska przybyła Międzysojusznicza Komisja Rządząca i Plebiscytowa na Górnym Śląsku. Jej siedzibą zostało Opole. Podstawowym zadaniem Komisji było przeprowadzenie plebiscytu oraz czuwanie nad jego prawidłowym przebiegiem. W skład Komisji wchodzili przedstawiciele wojsk alianckich: Francji, Anglii i Włoch.
W styczniu 1920 r. obszar plebiscytowy opuściły niemieckie oddziały Grenzschutzu; zastąpiły je wojska alianckie. Miały one czuwać nad bezpieczeństwem Komisji na całym terenie plebiscytowym. W lutym 1920 r. Niemcy utworzyli Niemiecki Komisariat Plebiscytowy Komisji z siedzibą w Katowicach.
Interesy polskiej strony reprezentował Polski Komisariat Plebiscytowy, którego siedziba mieściła się w hotelu „Lomnitz” w Bytomiu. 20 lutego 1920 r. Józef Piłsudski powołał Wojciech Korfantego na przewodniczącego Komisji.
Plebiscyt odbył się 20 marca 1921 r. Uprawnionych do głosowania było 1 221 274 osób, z czego 19,3 proc. stanowili tzw. imigranci, dopuszczeni do głosowania w wyniku zabiegów polskiej strony podczas negocjacji traktatu wersalskiego. W głosowaniu wzięło udział 193 tys. imigrantów z Górnego Śląska, większość z nich głosowała za Niemcami. Do głosowania dopuszczone były osoby, które ukończyły 20 lat. Frekwencja wyniosła 97,5 proc. Głosowanie obejmowało 1573 gminy (1135 gmin wiejskich oraz 403 obszary dworskie.
Końcowy wynik plebiscytu był niekorzystny dla strony polskiej. Za przyłączeniem Górnego Śląska do Polski opowiedziało się 40,3 proc. głosujących (479 365 osób), natomiast za pozostaniem w granicach niemieckich opowiedziało się 59,4 proc. (707 393 osoby). Niemcy zwyciężyli zwłaszcza w powiatach miejskich, a Polacy w gminach wiejskich.
Ostatecznego podziału granicy Górnego Śląska dokonała Rada Ambasadorów 20 października 1921 r. Polsce przyznano obszar zamieszkały przez blisko milion mieszkańców (46 proc. ludności dzielonych terenów). W granicach Rzeczypospolitej znalazło się aż 75 proc. górnośląskich instalacji przemysłowych i 85 proc. rozpoznanych złóż węgla.
Materiał Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach.
Zdjęcie przedstawia manifestację, po lewej w tle widać budynek Hali Targowej, po prawej Hutę Królewską